ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΑΝΙΚΟΥ

Η διαταραχή πανικού είναι ένα «θορυβώδες» σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από διακριτά επεισόδια κρίσεων πανικού, δηλαδή κρίσεις υπερβολικού άγχους και φόβου. Περιλαμβάνει στη συμπτωματολογία της ένα μεγάλο εύρος σωματικών συμπτωμάτων. Πρόκειται για την ίδια κλινική εικόνα που μπορεί να παρουσιασθεί σε συνθήκες έντονης σωματικής άσκησης ή σε συνθήκες απειλητικές για τη ζωή. Στη διαταραχή πανικού οι προσβολές εμφανίζονται ξαφνικά, στα καλά καθούμενα, χωρίς να υπάρχει κάποιος προκλητικός παράγοντας.

Η διαταραχή πανικού είναι ένα «θορυβώδες» σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από διακριτά επεισόδια κρίσεων πανικού, δηλαδή κρίσεις υπερβολικού άγχους   και φόβου.  Περιλαμβάνει  στη συμπτωματολογία της ένα μεγάλο εύρος σωματικών συμπτωμάτων. Πρόκειται για την ίδια κλινική εικόνα που μπορεί να παρουσιασθεί σε συνθήκες έντονης σωματικής άσκησης ή σε συνθήκες απειλητικές για τη ζωή. Στη διαταραχή πανικού οι προσβολές εμφανίζονται ξαφνικά, στα καλά καθούμενα, χωρίς να υπάρχει κάποιος προκλητικός παράγοντας.

Τα κύρια χαρακτηριστικά μιας προσβολής πανικού είναι ο  έντονος φόβος, ή υπερβολική ένταση και η αίσθηση της επικείμενης  καταστροφής. Τα χαρακτηριστικά αυτά συνοδεύονται από πολλά σωματικά συμπτώματα.  Οι κρίσεις πανικού ακολουθούνται για ένα μήνα τουλάχιστον από επίμονο φόβο ότι θα συμβεί κι άλλη προσβολή. Εάν έχετε συχνές τέτοιες κρίσεις πάσχετε από διαταραχή πανικού. Οι κρίσεις µπορεί να είναι από ήπιες έως εξαιρετικά δυσβάστακτες.  Μερικοί άνθρωποι φοβούνται τόσο πολύ µην πάθουν κρίση πανικού, ώστε δύσκολα βγαίνουν από το σπίτι  και οδηγούνται στην ανάπτυξη μιας άλλης αγχώδους διαταραχής, της αγοραφοβίας.

Η κρίση πανικού περιλαμβάνει τουλάχιστον τέσσερα από τα παρακάτω συμπτώματα: 

δύσπνοια ή αίσθημα πλακώματος στο στήθος

ζάλη, αίσθημα αστάθειας ή τάση για λιποθυμία

ταχυκαρδία

 τρεμούλα ή έντονος τρόμος

 εφίδρωση

 αίσθημα πνιγμονής

 ναυτία ή επιγάστρια δυσφορία

 αποπροσωποποίηση ή αποπραγματοποίηση

 μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα

 ξαφνικά αισθήματα ζέστης ή ρίγους

 πόνος ή δυσφορία στο στήθος

 φόβος ότι θα πεθάνει

φόβος ότι θα τρελαθεί ή ότι θα κάνει κάτι το ανεξέλεγκτο

 Το πρώτο σύμπτωμα που εμφανίζεται ξαφνικά στην κρίση πανικού είναι συνήθως η ταχυκαρδία. Εν συνεχεία παρουσιάζονται τα υπόλοιπα και βαθμιαία -μέσα σε δέκα λεπτά- αυξάνεται η έντασή τους.

Καλό είναι να γνωρίζετε ότι η υπερβολική κατανάλωση καφεϊνης μπορεί να προκαλέσει κρίσεις πανικού, όπως και ο  υπερθυρεοειδισμός. Το αυτό ισχύει και για την πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας, αλλά δεν αποκλείεται να είναι μία συνυπάρχουσα κατάσταση, ανεξάρτητης της διαταραχής πανικού. Οι προσβολές πανικού συνήθως διαρκούν περίπου 5 µε 20 λεπτά, σπάνια μπορεί να φθάσουν την ώρα και ακόμη πιο σπάνια διαρκούν περισσότερο. Με άλλα λόγια, μετά από 20 περίπου λεπτά οι κρίσεις υποχωρούν αφ’ εαυτού και χωρίς καμιά βοήθεια. Οι περισσότερες κρίσεις πανικού αρχίζουν ξαφνικά, χωρίς συγκεκριµένο λόγο.  Εµφανίζονται οποιαδήποτε ώρα, ακόµη και στον ύπνο. Από την εμπειρία μου διαπίστωσα πως κάποιες κρίσεις πανικού εν ώρα ύπνου, οφείλονταν σε επεισόδια άπνοιας λόγω ροχαλητού.

Μπορεί να υπάρξουν επανειλημμένες προσβολές πανικού μέσα σε μια εβδομάδα ακόμη και καθημερινά που ακολουθούνται από επίμονο φόβο μιας άλλης επικείμενης προσβολής. Σπάνια υπάρχει μια μόνο προσβολή. Η συχνότητα με την οποία επαναλαμβάνονται οι προσβολές ποικίλλει και η πορεία της διαταραχής μπορεί να περιορίζεται σε μια και μόνο βραχεία περίοδο που να διαρκέσει βδομάδες ή μήνες ή η διαταραχή να υποτροπιάσει πολλές φορές, να γίνει χρόνια, με περιόδους μερικής ή πλήρους ύφεσης και περιόδους υποτροπής ή επανεμφάνισης.

Συνήθως πρωτοεμφανίζεται στο τέλος της τρίτης δεκαετίας, μπορεί όμως η έναρξή της να συμβεί και στη μέση ηλικία. Η διαταραχή πανικού παρουσιάζεται πιο συχνά στα μέλη της ίδιας οικογένειας και πιθανολογείται ότι βιοχημικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωσή της. Επίσης η διαταραχή άγχους αποχωρισμού στην παιδική ηλικία, τα σοβαρά προβλήματα σε σημαντικές διαπροσωπικές σχέσεις στην ενήλικη ζωή και η ξαφνική απώλεια κοινωνικών υποστηρικτικών συστημάτων μπορεί να παίξουν ρόλο στην εκδήλωση της διαταραχής.

 Αυτό που έχει σημασία για τον κλινικό γιατρό είναι ότι πρέπει να έχει κατά νου πώς οι κρίσεις πανικού της διαταραχής πανικού, μιμούνται αρκετές σωματικές διαταραχές, όπως την υπογλυκαιμία, τον υπερθυρεοειδισμό, το φαιοχρωμοκύττωμα, τις σωματοποιητικές διαταραχές, τα στερητικά σύνδρομα από ηρεμιστικά και από καφεϊνη. Συχνά οι πάσχοντες επισκέπτονται γιατρούς ετερόκλητων ειδικοτήτων (παθολόγους, καρδιολόγους, νευρολόγους, γαστρεντερολόγους…) και κάνουν πολυάριθμες  και άχρηστες εξετάσεις, μέχρι να προβληματιστεί ο γιατρός ή ο πάσχων ότι τα συμπτώματα μπορεί να αφορούν την διαταραχή πανικού και όχι κάποια σωματική πάθηση. Να αργήσουν να καταλάβουν ότι είναι ψυχολογικό πρόβλημα και να αργήσει ο πάσχων να απευθυνθεί στη σωστή ειδικότητα. Στο μεταξύ όμως, έχει επιβαρυνθεί οικονομικά άσκοπα πελάτης, η εθνική οικονομία και κυρίως έχει ταλαιπωρηθεί ο πάσχων άνθρωπος.

Τα άτομα με διαταραχή πανικού συνήθως αναπτύσσουν νευρικότητα και φόβο ανάμεσα στις προσβολές. Πολύ συχνά αυτή η νευρικότητα και ο φόβος ότι θα ξανασυμβεί η κρίση πανικού με όλα τα δυσάρεστα συναισθήματα του φόβου, της αγωνίας, της  ανημπόριας και της απώλειας του ελέγχου που συνοδεύουν την προσβολή, οδηγούν στην ανάπτυξη μιας άλλης αγχώδους διαταραχής, της διαταραχής της αγοραφοβίας. 

Θεραπεία

Η γνωστική σε συνδυασμό με την συµπεριφορική θεραπεία είναι η θεραπεία εκλογής. Η γνωστική θεραπεία σας δείχνει τα γνωστικά λάθη που κάνετε στον τρόπο σκέψης, σας βοηθά να αναδιαμορφώσετε τις όποιες γνωστικές διαστρεβλώσεις και τα συνακόλουθα λανθασμένα συμπεράσματα που εξάγετε και ταυτόχρονα σας µαθαίνει να αναγνωρίζετε έγκαιρα τις κρίσεις πανικού και να τις αντιμετωπίζετε  πιο εύκολα. Σε σοβαρές ή χρονίζουσες περιπτώσεις που προκαλούν μεγάλη δυσφορία και προβλήματα στην καθημερινότητα του πάσχοντος, μαζί με την ψυχοθεραπεία θα χρειαστεί και φαρμακευτική αγωγή.