ΓΕNIKEYMENH ΑΓΧΩΔΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Το βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι το επίμονο και γενικευμένο άγχος που αφορά στο σύνολο σχεδόν των δραστηριοτήτων του πάσχοντος ανθρώπου και που διαρκεί τουλάχιστον 6 μήνες. Συχνά, η διάρκεια της διαταραχής μπορεί να κρατήσει και χρόνια. Η συχνότητα της ΓΑΔ στο γενικό πληθυσμό ανέρχεται περίπου σε 5%.

 

Η ΓΑΔ χαρακτηρίζεται από ένα μη ρεαλιστικό, υπερβολικό άγχος, μια ανησυχία ότι κάτι άσχημο θα συμβεί στη ζωή του ίδιου ή κάποιου αγαπημένου ανθρώπου. Π.χ. υπάρχει υπερβολική ανησυχία για πιθανό κακό που μπορεί να συμβεί στο παιδί ενός ατόμου, ενώ δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο που να υποδηλοί εν δυνάμει κάποιο κίνδυνο. Πολλές φορές όμως η ανησυχία-ο φόβος δεν συγκεκριμενοποιείται σε ένα πρόσωπο ή μία κατάσταση. Το άγχος βιώνεται από τον πάσχοντα σαν ένα πολύ ενοχλητικό συναίσθημα ενός αορίστου επικείμενου κινδύνου. Χαρακτηριστικές φράσεις που έχω ακούσει είναι οι εξής: «η ψυχή μου διαρκώς είναι ταραγμένη», «είμαι συνέχεια ανήσυχος, δεν ησυχάζω ποτέ», «κάθομαι σε αναμμένα κάρβουνα», «νιώθω μια απροσδιόριστη στενοχώρια, μια γενικευμένη ανησυχία», «νιώθω ότι πλησιάζει μια επικείμενη καταστροφή», «έχω μεγάλη αγωνία ότι κάτι κακό θα συμβεί». Η παθολογική αυτή αγωνία, που κρατά μεγάλο χρονικό διάστημα, έχει πολλές επιπτώσεις σε όλο το φάσμα των σχέσεων και των δραστηριοτήτων του πάσχοντος και κυρίως μέσα στην οικογένειά του, καθώς επηρεάζεται η ψυχολογία των μελών της σε μεγάλο βαθμό. Επίσης επηρεάζει και την απόδοση στη δουλειά.

 

Αυτή η επίμονη και βασανιστική προσδοκία υπάρχει για μια περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών ή και περισσότερο, κατά τη διάρκεια της οποίας το άτομο υποφέρει τις περισσότερες μέρες της περιόδου αυτής από ανάλογες έγνοιες και φόβους. Σε παιδιά και εφήβους, η διαταραχή μπορεί να εκδηλωθεί με τη μορφή άγχους και φόβου για σχολική, αθλητική και κοινωνική αποτυχία, χωρίς όμως να δικαιολογείται από τα δεδομένα και τις περιστάσεις.

 

Εάν είναι παρούσα κάποια άλλη διαταραχή, ο εστιασμός του άγχους και της ανησυχίας δεν σχετίζεται μ' αυτήν. Π.χ. το άγχος ή η ανησυχία δεν είναι μήπως του συμβεί μια προσβολή πανικού (όπως στη Διαταραχή Πανικού), μήπως νιώσει αμηχανία σε δημόσιους χώρους (όπως στην Κοινωνική Φοβία), μήπως μολυνθεί (όπως στην Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική Διαταραχή) ή μήπως βάλει βάρος (όπως στη Ψυχογενή Ανορεξία). Ο πάσχων αδυνατεί να αντιμετωπίσει το άγχος και να το διαχειριστεί αποτελεσματικά, όπως και την προσδοκία του ότι κάτι κακό θα συμβεί.

 

Τουλάχιστον 3 από τα παρακάτω συμπτώματα συνυπάρχουν όταν το άτομο έχει άγχος.

- Υπερκινητικότητα

- Εύκολη κόπωση

- Αδυναμία συγκέντρωσης

- Ευερεθιστότητα. Νιώθει τεντωμένος ή σ’ αναμμένα κάρβουνα

- Αυξημένη μυϊκή τάση, επώδυνη ευαισθησία ή και μυϊκά άλγη

- Διαταραχές ύπνου (δυσκολία στην επέλευση, διακεκομμένος ύπνος κ.λπ.) 

 

Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή (ή Διαταραχή Γενικευμένου Άγχους) μπορεί να συνοδεύει άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως Ψυχωτικές διαταραχές, Καταθλιπτικές Διαταραχές, Διαταραχή Πανικού, Υποχονδρίαση, Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική Διαταραχή, Ψυχογενής Ανορεξία, οπότε επιπλέον διαγνώσεις μπορούν να τεθούν, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια της κάθε διαταραχής. 

 

Για να τεθεί η διάγνωση, θα πρέπει να αποκλείσουμε κάποια σωματικά νοσήματα, όπως ο υπερθυρεοειδισμός, παθήσεις του φλοιού των επινεφριδίων, υπογλυκαιμία κ.ά., που μπορεί να παρουσιάζουν ανάλογα συμπτώματα, καθώς και την τοξίκωση από καφεΐνη που προκαλεί Οργανικό Αγχώδες Σύνδρομο με παρόμοια συμπτώματα.

 

Συχνές επιπλοκές της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής είναι η κατάχρηση αλκοόλ και αγχολυτικών φαρμάκων, καθώς ένα ποσοστό των πασχόντων που υποφέρουν από τη διαταραχή αυτή προσπαθούν να θεραπευθούν μόνοι τους με τις παραπάνω ουσίες. Η ηλικία έναρξης της διαταραχής είναι η δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής και η πορεία, συνήθως, είναι χρόνια. Η διαταραχή απαντάται περίπου εξίσου στα δύο φύλα.

 

Θεραπεία. Η ψυχοθεραπεία είναι η θεραπευτική προσέγγιση επιλογής, είτε υπό μορφή καθησύχασης, ενθάρρυνσης και υποστήριξης να αντέξει το άτομο το άγχος έως ότου αυτό υποχωρήσει, είτε -σπάνια- υπό μορφή αποκαλυπτικής ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας απευθυνόμενης σε ασυνείδητες συγκρούσεις που προκαλούν άγχος. Επίσης, συχνά χρησιμοποιείται και η θεραπεία συμπεριφοράς που μπορεί να διδάξει τεχνικές χαλάρωσης, απευαισθητοποίησης κ.λπ., όπως και η θεραπεία οικογένειας προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω της διαταραχής σε όλο το πλέγμα των δραστηριοτήτων και των διαπροσωπικών σχέσεων του πάσχοντος ατόμου. Αν έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό η λειτουργικότητα του ανθρώπου, συνήθως επιλέγουμε τη χρήση αντικαταθλιπτικών. Αν αποφασίσουμε να χορηγήσουμε αντιαγχώδη φάρμακα, αυτό θα πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή και για σύντομο χρονικό διάστημα λόγω του κινδύνου εξάρτησης.